Polskie tradycje świąteczne

Święta są dla Polaków bardzo ważne, stąd tak wiele zwyczajów i tradycji z nimi związanych.

24 grudnia mamy – Wigilię: w tradycji polskiej jest najbardziej uroczystym i najbardziej wzruszającym dniem w roku. Najważniejszym punktem jest kolacja wigilijna, która ma charakter ściśle rodzinny. W tym dniu, w każdym domu panuje wyjątkowa, ciepła atmosfera. Rodziny gromadzą się przy wigilijnych stołach, łamią się opłatkiem, składają sobie życzenia, obdarowują się prezentami. Wieczerza wigilijna to okazja, na którą raz w roku przyrządza się różnego rodzaju potrawy. Obecnie na naszych wigilijnych stołach stawiamy dwanaście potraw, które symbolizują dwunastu apostołów, przy czym nie może zabraknąć barszczu z uszkami z nadzieniem grzybowym lub zupy z suszonych grzybów. Na stole wigilijnym koniecznie powinien znaleźć również smażony karp. Tradycyjną potrawą jest też kapusta kiszona z grochem lub z grzybami. Na deser jada się kluski z makiem, różne ciasta, mak z bakaliami oraz pije kompot z suszu. Wkładanie sianka pod obrus, którym nakryto wigilijny stół, symbolizuje betlejemską stajenkę i miejsce narodzin Jezusa. Chociaż powoli przestaje się tego pilnować, to dawniej nie wyobrażano sobie, aby na wigilijnym stole leżał obrus innego koloru niż biały. Jest to oczywiście symbol czystości Marii, świeca, dodatkowe nakrycie dla niezapowiedzianego gościa, bezdomnego czy nawet podróżnika lub samotnego człowieka oznacza także, że jesteśmy gotowi zaprosić do stołu każdego, kto w ten wieczór zapuka do naszych drzwi. Puste nakrycie daje również wyraz pamięci o bliskich, którzy nie mogli z nami spędzić świąt lub na zawsze odeszli. Dzielenie się opłatkiem jest jak dla mnie najważniejszą częścią kolacji, nie chodzi tu jedynie o miły zwyczaj składania życzeń. Opłatek jest symbolem pojednania i przebaczenia, a do kolacji nie mogą zasiadać osoby, które są ze sobą skłócone. Niewielki gest pokazuje, że ludzie darzą się uczuciem, nie żywią do siebie urazy i czują się zjednoczeni. Większość ludzi ubiera choinkę w Wigilię albo dzień przed, jest to miły czas, który możemy spędzić z rodziną. Przed kolacją należy się pomodlić, odczytać fragment Biblii oraz zapalić świecę. Tradycja mówi, że do stołu powinno się zasiąść po zaświeceniu pierwszej gwiazdki na niebie, wtedy również można zapalić światełka na choince. Tego dnia nie można jeść mięsa oraz pić alkoholu, ponieważ jest to brak szacunku dla Jezusa. Tradycja również mówi, “jakim jest się człowiekiem w Wigilię, takim jest się cały rok” .

 25 grudnia – Boże Narodzenie, jedno z najważniejszych świąt chrześcijańskich obchodzone dla uczczenia narodzenia Chrystusa. Polacy głęboko przeżywają radość tego dnia, łącząc po swojemu stare tradycje z nowymi. Spotykają się przy wspólnym stole w szerszym gronie krewnych i kuzynów z dalszej rodziny. Święta w Polsce mają też wymiar artystyczny: śpiewa się kolędy i wystawia jasełka.

26 grudnia – drugi dzień świąt Bożego Narodzenia: w Kościele katolickim wspomina się św. Szczepana, pierwszego męczennika. Zgodnie z tradycją, od drugiego dnia świąt rozpoczyna się okres kolędowania księży, a na wsiach – również grup kolędników. Św. Szczepan, z pochodzenia był Żydem z Jerozolimy, chrześcijaninem i jednym z siedmiu diakonów pomagających apostołom Jezusa Chrystusa. Zginął za wiarę, ukamienowany przez społeczność żydowską w Jerozolimie. Dawne tradycje, z opowiadań mojej prababci, wyglądały tak: w trakcie wieczerzy wigilijnej zwyczajem było trzymanie przez całą kolację łyżki. Nie można było jej odłożyć wcześnie, ponieważ wierzono, że osoba, która to zrobi, prawdopodobnie nie dożyje następnej Wigilii. Z tego samego powodu należało uważać, aby nie przewrócić choinki.  Wigilia była dniem, kiedy spotykali się nie tylko żyjący członkowie rodziny, ale również zmarli. Aby mogli się ogrzać, specjalnie dla nich palono ognie, a także szykowano jedzenie oraz zostawiano wolne miejsce, aby też mogli się pojawić na wieczerzy. Boże Narodzenie było uznawane za tak ważne święto, że w tym dniu należało się powstrzymać od czynności nieprzystających do powagi tego dnia. Rezygnowano z gotowania czy noszenia wody, nawet czesanie się czy krojenie chleba znajdowały się na zakazanym. Święta Bożego Narodzenia wskazują na to, że nasza wiara jest prawdziwa.        

Amelia Malec, kl. 7a